Türk Basınındaki Büyük İsim Mehmet Ali Birand Kimdir?

Mehmet Ali Birand; Türkiye basınında bulunan en önemli isimlerden birisi olmuştur. Peki Türk basınındaki büyük isim Mehmet Ali Birand kimdir? Gazeteci, yazar, ana haber sunucusu ve TV yapımcısı Birand, 9 Aralık 1941 tarihinde Alman Hastanesi’nde dünyaya gelmiştir. Anne tarafı Elazığlı olan Birand’ın baba tarafı ise Karadeniz Ereğlisi’ne dayanmaktadır. Ayrıca annesi Mürvet Hanım’ın tarafı Kürt kökenlidir. Babası İzzet Bey’i kendisi 2 yaşındayken kaybetmiştir. Abisi, annesi ve dayısının sağladığı maddi destek ile büyümüştür.

İlkokulu Erenköy Zihnipaşa’da tamamlamış, 1955 senesi Galatasaray Lisesi’ne gitmiş ve 1962 yılı buradan mezun olmuştur. Daha sonra İstanbul Üniversitesi Filoloji Fakültesi’nde Fransızca bölümünü kazanmış; fakat ekonomik sıkıntılar sebebiyle okula ara vermek zorunda kalmıştır. Küçükken geçirdiği ev kazası nedeniyle yanan bacağını 1963 yılı son kez ameliyat ettirmek adına Londra’ya gitmiştir.

Lisede tanıştığı Abdi İpekçi, İngiltere’ye giden Mehmet Ali Birand’a Milliyet Gazetesi’nin Londra muhabirliği görevini vermiştir. Böylece 1 yıl boyunca hem dil öğrenmiş hem de Milliyet’e muhabirlik amaçlı mektup göndermiştir. 1964 yılında İngiltere’den döndüğünde Abdi İpekçi onun Milliyet Gazetesi’nde meslek sahibi olmasına vesile olmuştur.

Milliyet Gazetesi’nin kurucusu olan Ali Naci Karacan’ın oğlu Ercüment Karacan’ın üvey kızı Cemre Güngören ile 1972 yılında dünya evine girmiştir. Sonrasında Milliyet Gazetesi’nin Brüksel’deki muhabiri olan Birand Belçika’ya yerleşip eşiyle birlikte yirmi yıl burada yaşamıştır. Ve Belçika vatandaşlığını da almışlardır. 1977 yılında çocuk sahibi olan Birand çiftinin oğullarının ismi Umur Ali’dir.

1974 Kıbrıs Harekatı sırasında Avrupa Konseyi için sürekli olarak Washington, Atina ve Strasburg’a gitmiştir. Abdi İpekçi’den sonra kısa süreliğine Milliyet’in genel yayın yönetmenliğini de üstlenmiştir.
1985 yılında TRT 1’de başlayan ve sonraları Show TV‘de devam eden kariyerinin altın basamağı olarak görülen ve ünlenmesine vesile olan “32. Gün” isimli aylık haber programını sunmuştur. Bağımsız ve liberal bakış açısı ile bilinen bu program birçok Türk politikacının yanı sıra Bessar Esad, Saddam Hüseyin, eski Fransa Devlet Başkanı François Mitterand gibi pek çok önemli dünya liderini de konuk ederek uluslararası ilişkileri ele almıştır.

Birand Kariyerinin Zirvesi

TRT’ye yeni bir nefes getiren program, Can Dündar, Mithat Bereket, Çiğdem Anat, Ali Kırca, Cüneyt Özdemir, Rıdvan Akar gibi sayısız önemli ve değerli muhabir, kameraman ve teknisyenin katkılarıyla çok beğenilmenin yanında şöhret basamaklarını da çıkmıştır. 1986 yılında Sovyetler Birliği yetkilisini ve çalıştığı Milliyet’i de ikna ederek Milliyet Moskova bürosunu açmış ve kuruluşundan da sorumlu olmuştur.

1988 senesi Lübnan’da PKK kampındaki terörist başı Abdullah Öcalan ile o zamana kadar kimsenin gerçekleştirmediği röportajı büyük yankı uyandırmış ve röportajının ardından Milliyet Gazetesi toplatılmış, yayımlanması da yasaklanmıştır. Ayrıca 1989 Kıbrıs Belgeseli, 27 Mayıs Darbesi’ni anlatan Demirkırat ve Özallı Yıllar gibi çeşitli belgeselleri Can Dündar, Bülent Çaplı ve birçok önemli isim ile çekmiştir.
Haziran 1991’de İstanbul’a dönen Birand, uzun yıllar çalıştığı Milliyet’ten ayrılarak Sabah’a geçiş yapmıştır. 32. Gün programını da Show TV’ye taşımıştır. Daha sonra çalıştığı Sabah’tan kovulmuş ve bir süre için Show TV’deki 32. Gün programı da durdurulmuştur.

Çoğu kişi tarafından beğenilen programını TRT için hazırladığı dönemde sahtecilik ve dolandırıcılık iddiası ile yargılanmasının ardından 11 ay 20 gün hapis cezası ile hüküm giymiştir. Birand TRT’nin zararını geri ödemiş ve aldığı hapis cezası da paraya çevrilmiştir. 1992 ve 1995 yılları arası Show TV Ana Haber Bülteni sunuculuğu da yapmıştır. 1997’de Aydın Doğan, Birand’a CNN Türk kuruluşunda görev vermiş ve CNN Türk’ün yöneticilerinden biri olmuştur. Aynı dönem Posta Gazetesi’nde de yazmaya başlamıştır. Eş zamanlı CNN Türk’te günlük-siyasi “talk show” olan Manşet’i yapmaya başlamış ve 32. Gün’e de bu kanalda devam etmiştir. 2005’te Kanal D Ana Haber Bülteni’nin Genel Yayın Yönetmenliği ve sunuculuğunu üstlenmiştir. 2009 yılı başında ise hem CNN Türk hem de Kanal D Genel Yayın Yönetmenliği yapmıştır. Ayrıca çalıştığı TV kanalları içerisinde Cine 5, ATV, Eko TV ve Süper Kanal da yer almaktadır.

Mehmet Ali Birand’ın Ölümü

Mehmet Ali Birand’ın yazmış olduğu Türkiye’nin içinde bulunduğu durumları ve siyaseti anlatan kitapları İngilizce, Almanca ve Yunanca’ya çevrilmiştir. Gerçek karakteri ile bazı film ve dizilerde rol almıştır. TV programcısı ve yazar olarak ulusal ve uluslararası birçok ödüle layık görülen Birand, 1987’de “Yılın Gazetecisi” (Avrupa Konseyi), 1976’da “Yılın Yazarı” (TÜYAP), 1993’te ise Melvin Jones Fellow Ödülü ve Fransızların Şövalye nişanı “Chevalier de L’Ordre National de Merite” gibi ödüller almıştır.

Pankreas kanserine yakalanmasının ardından tedavi görmüş ve Amerikan Hastanesi’nde geçirdiği ameliyat sonrası 17 Ocak 2013’te hayata gözlerini yumarak Anadolu Hisarı’ndaki aile kabristanında toprağa verilmiştir. Sektörde birçok kişi tarafından Türk basınında ezber bozan seçkin- saygın gazeteci ve tarafsız düşünce insanı olarak görülen Birand anısına İstanbul-Beykoz’da Belediye meclisi kararıyla Kavacık, Anadolu Hisarı ve Kanlıca’da bulunan Çiftlik Caddesi’nin adı “Mehmet Ali Birand Caddesi” olarak değiştirilmiştir.