Türk Tarih Profesörü, Akademisyen, Araştırmacı Yazar İlber Ortaylı Kimdir?

Türk Tarih Kurumu “Şeref Üyesi” olan İlber Ortaylı 21 Mayıs 1947 tarihinde Avusturya Bregenz‘de dünyaya gelmiştir. Annesi Şefika Hanım, babası Kemal Ortaylı olan Kırım Tatarı bir ailenin çocuğudur. Doğumundan 2 yıl sonra ailesi ile birlikte İstanbul’a taşınmışlardır. İstanbul’da başlamış olduğu ilkokulu taşındıkları Ankara’da tamamlamıştır. Hazırlık ve ortaokul birinci sınıfı İstanbul Avusturya Lisesi’nde okuduktan sonra Ankara Atatürk Lisesi’ne geçmiş ve Atatürk Lisesi’nden 1965 yılında mezun olmuştur. Rusça’yı Rus tarih ve edebiyatını annesi Şefika Hanım’dan öğrenmiştir.

Üniversite eğitimini 1969 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ile Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi, Tarih Bölümü’nü 1970 yılında bitirmiştir. Daha sonra Viyana Üniversitesi Slavistik ve Orientalistik Bölümü’nde Slav ve Doğu Avrupa dilleri hakkında eğitim görmüştür. Halil İnancık, Mümtaz Soysal, Seha Meray gibi önemli isimlerin öğrencisi olmuş; eğitim almıştır. Chicago Üniversitesi’nde yüksek lisans çalışmasını Prof. Halil İnalcık ile yapmıştır.

Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde “Tanzimat Sonrası Mahalli İdareler” adlı tezi ile 1974 yılında doktor unvanına sahip olmuştur. 1979 yılında ise “Osmanlı İmparatorluğu’nda Alman Nüfuzu” adlı çalışmasıyla doçent olmuştur. Devletin akademik politikalarına tepki olarak 1982 yılında görevinden istifa etmiştir. İstifa ettikten sonra Viyana, Berlin, Paris, Princeton, Moskova’da misafir profesör olarak dersler vermiştir. Ayrıca Roma, Sofya, Cambridge, Oxford ve Tunus Üniversite’lerinde seminerler ve konferanslar vermiştir.

Yerli ve yabancı bilimsel dergilerde Osmanlı tarihi ve Rus tarihi ile ilgili makaleleri yayınlamıştır. Rus dilini ve kültürel mirasını yaymış, aynı zamanda ülkelerin ve halkların birbirine yaklaşmasını da sağlamıştır. Bundan dolayı da 2007 yılında Putin Madalyası’na layık görülmüştür. 1988’de ODTÜ’de bir süre doçentlik yapmış ve Türkiye’ye döndükten sonra 1989 yılında profesör olmuştur.

Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde İdare Tarihi Bilim Dalı Başkanı olarak 1989-2002 yılları arasında görev yapmış, 2002 yılında Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Tarihi anabilim dalı başkanı olmuştur. 2004 yılında ise Bilkent Üniversitesi’ne konuk öğretim üyesi olarak seçilmiş ve görev yapmıştır. Aynı yıl TRT 2‘de başlayıp TRT Türk‘te hafta sonları yayınlanan “İlber Ortaylı ile” adlı belgeseli sunmuştur.

Aynı zamanda Galatasaray Üniversitesi Senato üyeliği yapmıştır. 2009 yılında NTV’de “İlber Ortaylı ile Tarih Dersleri” adlı bir program, 2011 yılında da Bloomberg HT kanalında “İlber Ortaylı ile Zaman Kaybolmaz” adlı bir program yapmış ve birçok izleyici kitlesine seslenmiştir.2005 yılından 2012 yılına kadar Topkapı Sarayı Müzesi‘nin başkanlığını yürütmüştür. 2012 yılında ise emekli olmuştur. Görevini Ayasofya Müzesi Başkanı Haluk Dursun’a devretmiştir.

Hala Milli Saraylar Bilim Kurulu Başkanlığını yapmaya devam etmektedir. Yaptığı tarih programlarına ek olarak, 2012- 2013 yılları arasında gazeteci- yazar Mehmet Barlas ile beraber “Her Zaman” isimli bir tarih programında daha yer almıştır. Prof. Dr. İlber Ortaylı, Uluslararası Osmanlı Etüdleri Komitesi yönetim kurulu üyesi olarak “Başkan Yardımcısı” ve Avrupa İran Tetkikleri Cemiyeti üyeliği de yapmıştır. Avusturya- Türk Bilimler Forum üyeliği de bulunmaktadır. Türk tarihinin Uluslararası alanda yaygınlaştırılması ve tarihi her yaştan Türk insanına sevdirme konusundaki çalışmaları ile bilinmektedir.

İlber Ortaylı’nın bildiği diller çok fazladır. Almanca, Fransızca, İngilizce, İtalyanca ve Rusça, Kırım Tatarca, Slovakça, Romence, Arapça, Farsça, Latince, İbranice, Antik Yunanca ve Yunanca dillerine hâkim olduğu bilinmektedir.

Özel yaşamı ile ilgili paylaşımı pek sevmeyen Ortaylı, sosyal medya kullanmadığını pek çok defa duyurmuştur. Evliliği 1981 yılında Mersin eski Senatörü Dr. Talip Özdolay’ın kızı Ayşe Özdolay ile olmuştur. Bu evlilikten Tuna adında bir kızı vardır. 1999’da ise eşinden boşanmıştır. Prof. Dr. Ortaylı, çocukluğundan beri büyük bir tutkuyla biriktirdiği minyatür otomobillerden oluşan bir koleksiyona sahiptir. GS Üniversitesi’nde ders vermeye devam etmektedir.

İlber Ortaylı’nın Ödülleri

2007 – Puşkin Ödülü, Madalyası (Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin imzalı)
2006 – “Avrupa ile Akdeniz arasında Lazio” ödülü (Akdeniz Festivali)
2001 – Aydın Doğan Ödülü

İlber ortaylı Eserleri

1974- Tanzimat’tan Sonra Mahalli İdareler
1978- Türkiye’de Belediyeciliğin Evrimi (İlhan Tekeli ile birlikte)
1979- Türkiye İdare Tarihi
1980- Osmanlı İmparatorluğu’nda Alman Nüfuzu
1982- Gelenekten Geleceğe
1983- İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı
1985- Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Yerel Yönetim Geleneği
1986- İstanbul’dan Sayfalar
1994- Studies on Ottoman Transformation
1994- Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devleti’nde Kadı
1996- Türkiye İdare Tarihine Giriş
2000- Osmanlı Aile Yapısı
2001- Tarihin Sınırlarına Yolculuk
2001- Osmanlı İmparatorluğu’nda İktisadi ve Sosyal Değişim
2002- Osmanlı Mirasından Cumhuriyet Türkiye’sine (Taha Akyol ile birlikte)
2004- Osmanlı Barışı
2005- Barış Köprüleri Dünyaya Açılan Türk Okulları
2006- Osmanlı’yı Yeniden Keşfetmek-1
2006- Kırk Ambar Sohbetleri
2006- Osmanlı’yı Yeniden Keşfetmek-2
2007- Eski Dünya Seyahatnamesi
2007- Avrupa ve Biz
2007- Batılılaşma yolunda
2007- Osmanlı’yı Yeniden Keşfetmek-3
2007- Mekân ve Olaylarıyla Topkapı Sarayı
2008- Osmanlı Sarayında Hayat
2008- Tarihimiz ve Biz
2008- Tarihin İzinde
2008- Tarihin Işığında
2010- Türkiye’nin Yakın Tarihi
2011- Defterimden Portreler
2011- Tarihin Gölgesinde (Taha Akyol ile birlikte)
2012- Yakın Tarihin Gerçekleri
2012- Cumhuriyetin İlk Yüzyılı 1923- 2023
2013- İlber Ortaylı Seyahatnamesi
2014- İmparatorluğun Son Nefesi
2014- Eski Dünya Seyahatnamesi
2015- Türklerin Tarihi, Orta Asya’nın Bozkırlarından Avrupa’nın Kapılarına
2016- Türklerin Tarihi, Anadolu’nun Bozkırlarından Avrupa’nın İçlerine
2016- İttihat ve Terakki
2016- Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devleti’nde Kadı
2016- Osmanlı’ya Bakmak Osmanlı Çağdaşlaşması
2016- İstanbul’dan Sayfalar
2017- Türklerin Altın Çağı
2018- Gazi Mustafa Kemal Atatürk
2019- Bir Ömür Nasıl Yaşanır?